Aparat KTG co trzeba o nim wiedzieć
Kardiotokografia co to jest ?
Aparat kardiotokograficzny
Aparat kardiotokograficzny, w skrócie KTG, jest urządzeniem służącym do oceny czynności serca płodu oraz czynności skurczowej macicy matki. Dzięki niemu lekarz może ocenić dobrostan płodu oraz, pośrednio, gotowość macicy do porodu.
Kardiotokograf, inaczej aparat KTG, jest urządzeniem, którego zadaniem jest kardiografia oraz tokografia. Innymi słowy monitoruje czynność serca płodu oraz siłę i częstotliwość skurczów macicy. Badanie wykorzystuje, podobnie jak USG przepływowe, efekt Dopplera dla fal ultradźwiękowych. Rejestrując zmiany częstotliwości podczas ruchu serca dziecka oraz mięśni macicy. W użyciu są dwa typy tego badania, kardiotokografia zewnętrzna oraz kardiotokografia wewnętrzna. Ta pierwsza jest w 100% nieinwazyjna i może być stosowana zarówno przez specjalistów w dziedzinie położnictwa, jak i lekarzy rodzinnych czy instruktorów w szkołach rodzenia. Kardiotokografia wewnętrzna jest badaniem inwazyjnym, które wykonywane jest jedynie w ostateczności.
Kardiotokografia zewnętrzna
Kardiotokografia wewnętrzna
Kardiotokografia zewnętrzna polega na rejestracji sygnałów za pomocą dwóch pelot: jedna umieszczana jest nad sercem dziecka, druga nad dnem macicy. Podobnie jak w USG, dla prawidłowego odczytu, pomiędzy pelotą a brzuchem matki musi znajdować się żel. Skurcze macicy oraz bicie serca dziecka rejestrowane są w urządzeniu. Zależnie od typu kardiotokografu, zapis może wyświetlać się na ekranie lub być drukowany na papierze, choć obecnie nowe kardiotokografy mają możliwość archiwizacji w pamięci urządzenia zapisu KTG danej pacjentki, więc zapis papierowy nie zawsze jest już potrzebny. Również standardem są kardiotokografy umożliwiające ocenę ciąż bliźniaczych (takie jak np. Aparaty KTG Oxford, Aparaty KTG Luckcome, Aparaty KTG Medical Econet, czy Aparaty KTG Philips). Mają one trzy peloty: dwie do oceny rytmu serca każdego dziecka oraz jedną do oceny czynności macicy.
Kardiotokografia wewnętrzna jest badaniem ściśle specjalistycznym i wykonywane jest jedynie, gdy potrzebna jest bardzo dokładna obserwacja płodu. Polega na wprowadzeniu przetwornika przez szyjkę macicy i rejestracji sygnału bezpośrednio ze skalpu dziecka, dzięki czemu zapis nie jest zaburzony przez jego ruchy. Aby tokografia była możliwa z odczytu wewnętrznego, błony płodowe muszą być już pęknięte, stąd badanie to jest wykonywane rzadko.
Zastosowanie kardiotokografii
Zastosowanie kardiotokogarfii w położnictwie jest bardzo szerokie, ponieważ służy ona zarówno do oceny wydolności oddechowej łożyska jak i oceny dobrostanu płodu, w tym jego dotlenienie. Zatem badanie to powinno się wykonywać w czasie prowadzenia ciąży, zwłaszcza u pacjentek z nadciśnieniem indukowanym ciążą, w ciążach po terminie oraz u płodów z chorobą hemolityczną czy hipotrofią wewnątrzmaciczną. Kardiotokografię wykorzystuje się również w teście oksytocynowym (inaczej test stresowy) u pacjentek z ciążami wysokiego ryzyka.
Jak w każdym sprzęcie medycznym, na rynku dostępne są różne aparaty KTG, cena jest jednym z ważniejszych czynników przy zakupie. Wybór danego urządzenia powinien być uzależniony od potrzeb placówki, w której będzie używany. Dla lekarza rodzinnego wystarczy najprostszy aparat KTG, najlepiej z funkcją zapisu w formie papierowej, aby pacjentka mogła przedstawić niepokojące wyniki swojemu ginekologowi. Bardzo poręczną opcją są tzw. domowe aparaty KTG nazywane tak ze względu na niską wagę i mobilność – mogą być przydatne dla szkół rodzenia czy dla lekarzy oceniających swoje pacjentki w ich domu. W gabinetach ginekologicznych oraz na oddziałach położniczych konieczne są już bardziej skomplikowane sprzęty, z dwoma pelotami do oceny ciąż bliźniaczych, z możliwością swobodnego poruszania się w czasie badania, aparaty KTG z analizą STV (Short Term Variation), czy wreszcie sprzęt do kardiotokografii wewnętrznej.
W położnictwie podstawowe znaczenie ma nieinwazyjność metod oceniania rozwoju płodu oraz jego stanu w czasie rzeczywistym. Dlatego obok USG, kardiotokografia jest obecnie badaniem koniecznym zarówno w czasie okresowych wizyt u ginekologa podczas prowadzenia ciąży jaki i podczas I okresu porodu.